Diabetin qarşısını nə ala bilər?

Honq-Konq Universitetinin Tibb Fakültəsi İctimai Sağlamlıq Məktəbinin tədqiqatçıları genetik risk səviyyəsindən asılı olmayaraq yüksək əzələ gücünün diabetin qarşısının alınmasında mühüm rol oynadığını müəyyənləşdiriblər.

“BMC Medicine” jurnalında dərc olunan genişmiqyaslı epidemioloji araşdırmaya görə, yüksək əzələ gücünə sahib şəxslərdə T2D riskinin 40 faizdən çox azalması müşahidə edilir. T2D dünya miqyasında ən çox yayılmış xroniki metabolik xəstəliklərdən biridir və ürək-damar xəstəlikləri, insult, hipertoniya və damar daralması kimi ağırlaşmaların yaranma riskini artırır. Xəstəlik insulin müqaviməti və pozulmuş insulin ifrazı səbəbindən qanda şəkər səviyyəsinin artması (hiperqlikemiya) ilə xarakterizə olunur. Statistikaya görə, dünya əhalisinin təxminən 10 faizi bu xəstəlikdən əziyyət çəkir. T2D-nin inkişafı dəyişdirilə bilməyən genetik faktorlar və dəyişdirilə bilən həyat tərzi amilləri ilə əlaqəlidir. Son araşdırmalar əzələ gücünün metabolik sağlamlığa təsirini göstərir və onu kardiometabolik xəstəliklərin, o cümlədən T2D-nin qarşısının alınmasında mühüm faktor kimi qeyd edir.

Tədqiqat qrupu Böyük Britaniyanın “UK Biobank” məlumat bazasından 141 848 ağdərili ingilisin sağlamlıq göstəricilərini təhlil edib. İştirakçılar ilkin mərhələdə T2D diaqnozu olmayan şəxslərdən seçilib və onların əzələ gücü tutma qüvvəsi ilə ölçülüb. Həmçinin T2D üçün genetik risk səviyyəsi 138 məlum genetik variant əsasında hesablanıb. Araşdırma çərçivəsində iştirakçılar 7 ildən çox müddət ərzində izlənilib və bu dövr ərzində 4 743 yeni T2D hadisəsi qeydə alınıb. Təhlillər göstərib ki, yüksək əzələ gücünə malik fərdlər, genetik risk və digər faktorlar nəzərə alınsa belə, T2D inkişaf ehtimalının 44 faiz azaldığını nümayiş etdirir. Bundan əlavə, tədqiqatçılar əzələ gücü və genetik həssaslıq arasında qarşılıqlı əlaqənin mövcud olduğunu müəyyənləşdiriblər. T2D-yə yüksək genetik meyli olan, lakin güclü əzələlərə sahib şəxslərin, daha az genetik riskə malik, lakin zəif əzələ gücünə sahib şəxslərlə müqayisədə daha aşağı mütləq T2D riskinə malik olduğu müşahidə edilib.

Araşdırma əzələ gücünün T2D-nin qarşısının alınmasında mühüm faktor olduğunu ortaya qoyur. Tədqiqatın ilk müəllifi Vanq Menqyao bildirir ki, tapıntılar genetik risk səviyyəsindən asılı olmayaraq orta yaşlı və yaşlı şəxslərdə T2D-nin qarşısının alınması üçün əzələ gücünün artırılmasının əhəmiyyətini vurğulayır. Tədqiqatın həmmüəllifi, professor Ryan Aut Yeunq Biobank məlumatlarının genetika və həyat tərzi faktorlarının qarşılıqlı təsirini anlamaqda vacib rol oynadığını qeyd edir və gələcək tədqiqatların müxtəlif etnik qruplar arasında aparılmasının vacibliyini vurğulayır. Professor Yunqvon Kim isə əlavə edir ki, araşdırma yetkin fərdlərin həftədə ən azı iki dəfə əzələ gücləndirici məşqlərlə məşğul olmasını tövsiyə edən mövcud ictimai sağlamlıq qaydalarını dəstəkləyir.

Tədqiqat göstərir ki, yüksək əzələ gücü T2D-nin qarşısının alınmasında mühüm rol oynayır və hətta genetik risk yüksək olduqda belə bu təsir davam edir. Bu tapıntılar fiziki aktivliyin və əzələ gücləndirici məşqlərin diabet riskini azaltmaq üçün əsas profilaktik strategiya kimi təşviq edilməsinin vacibliyini bir daha təsdiqləyir. Gələcək tədqiqatlar bu nəticələrin digər etnik qruplarda da keçərli olub-olmadığını müəyyən etmək üçün aparılmalıdır. Bununla yanaşı, fərdlərin daha sağlam həyat tərzi seçməsi üçün fiziki aktivliyi artıran ictimai sağlamlıq proqramlarının gücləndirilməsi tövsiyə olunur.