Naxçıvan Avrasiya nəqliyyat şəbəkəsinin mərkəzinə çevrilir

Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonundakı Salamməlik stansiyasında dəmir yolu xəttinin inşasına başlanılıb. Bu xətt gələcək Zəngəzur Dəhlizinin bir hissəsi olacaq. Salamməlik stansiyası Ermənistanla sərhədə yaxın yerdə yerləşir.

Naxçıvan dəmir yolları sonuncu əsaslı təmirdən bəri 45 ildir fəaliyyət göstərir və hazırda əsaslı təmirə ehtiyac duyur. Bu, yeni reallıqlar nəzərə alınmaqla vacibdir, çünki bu hissə müxtəlif istiqamətlərdə - Şərq-Qərb, Şimal-Cənub və Cənub-Qərbdə əlaqələr təmin edir..

Azərbaycan yol-nəqliyyat infrastrukturuna fəal şəkildə investisiya yatırır. Horadiz-Ağbənd dəmir yolu son beş ildə tikilib və 2026-cı ilin ikinci yarısında tamamlanması planlaşdırılır. Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolu da tamamlanmaq üzrədir və gələn il tamamlanması planlaşdırılır. Bu marşrutun genişləndirilməsi Naxçıvan Muxtar Respublikasına qədər uzanır.

Ümumilikdə, Zəngəzur dəhlizinin Naxçıvan hissəsi 188 kilometr uzunluğundadır. Bunun 30 kilometri sıfırdan tikilir. Bu yaxınlarda Naxçıvan Muxtar Respublikasında Ordubad stansiyasından Ermənistanla sərhəddə yerləşən Salamməlik stansiyasına qədər yolun tikintisinə başlanılıb. Daha sonra Ordubaddan Vəlidağa qədər mövcud yol modernləşdiriləcək və Vəlidağ stansiyasından Türkiyəyə doğru yeni marşrut çəkiləcək. Bundan əlavə, Vəlidağ stansiyasından Ermənistana doğru yol bərpa olunacaq.

Beləliklə, Zəngəzur dəhlizi formalaşdırılır, daha doğrusu, bərpa olunur. Türkiyəyə doğru bəzi hissələr ilk dəfə tikilsə də, ümumilikdə bu marşrut bir vaxtlar Ələtdən Culfaya və Ələtdən Astaraya doğru mövcud olub və fəaliyyət göstərib. Bu marşrut İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Müttəfiqlər tərəfindən Lend-Lease çərçivəsində göndərilən ərzaq və humanitar yardımların SSRİ-yə çatdırılması üçün inşa edilib.

Dəhlizin Naxçıvan hissəsi Türkiyəyə, İrana və daha sonra Fars körfəzinə çıxışı sayəsində də əhəmiyyətlidir. Türkiyə, layihələri və Orta Dəhlizə inteqrasiyası vasitəsilə bu marşrutu daha da cəlbedici etmək imkanı təqdim edir. Zəngəzur Dəhlizi Türkiyənin dəmir yolu şəbəkəsinə qoşulacaq. Türkiyə hazırda Qars-İğdır-Aralık-Dilucu hissəsini Azərbaycanla sərhədə qədər inşa edir.

Bundan sonra Türkiyə İraqla birgə icra etdiyi İnkişaf Yoluna və Fars körfəzi sahilindəki Əl-Fao limanına, eləcə də Türkiyə, Suriya, İordaniya və Səudiyyə Ərəbistanı vasitəsilə Hicaz Dəmir Yoluna çıxış olacaq və sonradan Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə çıxış olacaq.

Gördüyümüz kimi, Zəngəzur Dəhlizi regionda çox əhəmiyyətli bir yer tutacaq və qlobal limanlara birbaşa çıxışı olmayan Orta Asiya ölkələrinə müxtəlif istiqamətlərdə bunu etməyə imkan verəcək: həm Türkiyə vasitəsilə Avropaya, həm də Türkiyənin Mersin limanı vasitəsilə Cənubi Avropaya, Şimali Afrikaya və Yaxın Şərqə.

Prinsipcə, Azərbaycan bir neçə ildir Bakı-Tbilisi-Qars marşrutu vasitəsilə Gürcüstanın Qara dəniz limanlarına çıxış əldə edib və Zəngəzur Dəhlizi mövcud nəqliyyat marşrutlarına xoş bir əlavəyə çevrilir.

Bu, Cənubi Qafqaz regionuna Avrasiya məkanında birləşdirici halqa kimi rolunu gücləndirməyə imkan verir. Cənubi Qafqaz strateji mövqeyə malikdir və onun geniş nəqliyyat şəbəkəsi Avropa, Asiya, Şimal və Cənub üçün getdikcə daha cəlbedici olur.