ABŞ-dakı amerikalılar və Azərbaycandakı amerikalılar

ABŞ Dövlət katibinin köməkçisi Ceyms O"Braynın Bakıya səfəri baş tutub. Yaxınlıqda ABŞ-ın Azərbaycandakı səfiri təyin edilmiş Mark Libbi də olub.

Ceyms O’Braynın ABŞ Konqresində Azərbaycanla münasibətlərlə bağlı açıqlamalarından, xüsusən də “hər zamankı iş”lə bağlı açıqlamalarından sonra Vaşinqtonla Bakı arasında gərginlik pik həddə çatıb. Gözlənildiyi kimi, Bakı güzgü kimi cavab verdi və bu, ABŞ-ın regiondakı maraqlarını heç də yaxşı vəziyyətdə qoymadı.

Dövlət katibi Blinkenin Prezident İlham Əliyevə zəng etməsi gərginliyin səviyyəsini aşağı salıb və gərginliyin təhrikçisinin özü Bakıya göndərilib. Qeyd edək ki, O’Braynın səfəri regional deyil, yalnız Bakıya səfərdir! Yəni bu, regiona planlaşdırılan səfər deyil. Brayn Rumıniyaya uçurdu və vəziyyəti yüngülləşdirmək üçün Bakıya gəldi...

Deməli... Azərbaycan Prezidenti və Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri ilə görüşlərimizlə bağlı iki press-relizimiz var. Azərbaycanın şərti - regionda yeni reallığı qəbul etmək - diqqəti cəlb etdi. Yəni o, Qarabağı hər hansı formada qeyd etmək iddialarını saxlayacaq, Qarabağın Azərbaycan olduğunu qəbul edəcək!

Dövlət Departamenti özünü elə bir vəziyyətə salıb ki, çılğın konqresmenlər və senatorlar qarşısında bir söz deməli, Bakıda isə tamam başqa bir şey söyləməlidir.

Yeni normallaşma olacaqmı?

Təbii ki, ABŞ-ın Azərbaycanla münasibətlərindəki bütün anlaşılmazlıqlar Braynın bir səfəri ilə həll olunmayacaq. Amerika siyasətçiləri və diplomatları o qədər qarışıblar ki, hər şeyi həll etmək asan olmayacaq. Əminəm ki, yaxın gələcəkdə bunu etmək mümkün olmayacaq.

Dəli siyasətçilər, radikal xristianlar və korrupsioner məmurlar Dövlət Departamentinin simasında icra hakimiyyətinin nümayəndələri tərəfindən dayandırıla bilməyən bir çarx başlatdılar. Amerika diplomatiyası artıq Orta Asiyadan Türkiyəyə gedən nəqliyyat arteriyasının İrandan keçə bilməyəcəyi ilə bağlı aldadıcı fikri önə çıxararaq, dağıdıcı yol tutub. O`Braynın bu təxribatçı bəyanatı Prezident İlham Əliyevin diqqətindən yan keçməyib. Və bu yanaşmanın bütün absurdluğu Ermənistanda nümayiş etdirildi, orada çərşənbə axşamı Paşinyanın “Sülh kəsişməsi” mövzusunda beynəlxalq konfrans təşkil olundu və burada İran səfiri əsas məruzəçi oldu. Axı İrəvanın planlarında Şimal-Cənub Hindistan-İran-Ermənistan-Gürcüstandır. Yəni Ermənistanda İranın iştirakı ABŞ üçün normaldır, amma bizdə Azərbaycanda bu, sərfəli dəbdəbə deyil...

İndi ABŞ-la münasibətlərdə əsas məsələ vəziyyəti düzəltmək və daha da pisləşdirməməkdir... Yəni münasibətlərdə yeni normallıq yaratmaqdır...

Çox şey Ermənistan-Azərbaycan, o cümlədən ikitərəfli trekdən asılı olacaq. ABŞ vasitəçiliyinin yaxın vaxtlarda bərpa olunacağını gözləmək məsləhət deyil. ABŞ bunun üçün nə etdi?! Hələ heç nə.

Baxaq, ABŞ hansı bəyanatlar və hərəkətlərlə reallığı qəbul etdiyini nümayiş etdirəcək. Bir neçə variant ola bilər: Ermənistanda müstəntiqlərin fəaliyyətinin rəsmi şəkildə məhdudlaşdırılması, ABŞ-ın yeni səfirinin Şuşaya səfəri, ABŞ Prezidenti səviyyəsində yeni anti-Azərbaycan təşəbbüsünün qəbulu prosedurunun dondurulması.

İstirahət etməyin mənası yoxdur, çünki amerikalı diplomatlar ABŞ-a qayıdacaqlar və təcrübənin göstərdiyi kimi: ABŞ-dakı və Bakıdakı amerikalı diplomatlar tamamilə fərqli şeylərdir.