ABŞ/Aİ Cənubi Qafqazdan nə istəyir?!

Azərbaycanın antiterror tədbirlərindən sonra Qərb mətbuatında Qərb siyasətinin aşağıdakı xarakteristikası daha çox müşahidə olunur: “ABŞ və Aİ siyasətinin iflası”, “Qərb diplomatiyasının iflası”, “fəaliyyətsizlik” və s.
 
Adətən, uğursuzluqlardan sonra iki nəticə çıxarılır:
 
- biz hər şeyi düzgün etdik, lakin başqalarının səhv hərəkətləri ucbatından uğursuzluq oldu və biz davam etməliyik;
 
- səhv özümüzdədir, nəyisə səhv etmişik və yanaşmamızı dəyişmək lazımdır.
 
Qərb öz yanaşmalarında səhvləri etiraf edəcək, yoxsa yanaşmalarının düzgünlüyündə israr edəcəklər?
 
Qərbin səhvləri haqqında çox şey qeyd olunub: erməni mərkəzli yanaşma, Azərbaycanın əsaslı gözləntilərinə tamamilə məhəl qoymamaq və Rusiyanın fəaliyyətinə şərait yaratmaq – bütün bunlar Qərbi indiki vəziyyətinə gətirib çıxarıb.
 
Qərb Ermənistanın təşkilatçılığı ilə Qarabağdan ermənilərin köçürülməsi ilə üz-üzə qaldı. ABŞ və Aİ müəmmalı vəziyyətdə qalıb – əgər biz erməni mərkəzliliyimizi davam etdirsək, bütün bunları “etnik təmizləmə” adlandırıb, özümüzü Azərbaycana qarşı birtərəfli hərəkətlər nəzərdə tutan çərçivəyə salmalıyıq!
 
Onda Qərbə Cənubi Qafqazdan nə lazımdır?! Bəs indiki şəraitdə buna necə nail olmaq olar?!
 
Qısaca olaraq, bu maraqlarda iştirak edən maraqları və ölkələri qeyd edək:
 
- enerji - Azərbaycan mənbə və tranzit ölkə kimi, Gürcüstan tranzit ölkə kimi;
 
- Rabitə - Azərbaycan və Gürcüstan - tranzit funksiyası;
 
- Regionun proqnozlaşdırılması - hər üç ölkə.
 
- İran konteksti ABŞ üçün maraqlıdır - Azərbaycan və Ermənistanla qarşılıqlı fəaliyyət
 
- Rusiyanı sıxışdırmaq - yenə də hər üç ölkə, lakin Rusiya Ermənistanda ən çox olduğu üçün bu, prioritet məsələdir.
 
- Liberal müdaxilə - hər üç ölkə, bu tarixi məqamda bu kontekstdə Ermənistandakı Paşinyan rejimi Qərbə ən yaxındır. Ona görə də Ermənistanın təhlükəsizliyi Qərb üçün çox vacibdir.
 
Beləliklə, bizdə belə bir mənzərə var ki, Qərbin regionda geoiqtisadi maraqlarına Azərbaycan və Gürcüstanla qarşılıqlı əlaqə daxildir, Qərblə Rusiya arasında geosiyasi qarşıdurma Ermənistanda, İranla isə Azərbaycan və Ermənistanın perimetri boyu gedir. İran konteksti ona görə maraqlıdır ki, Bakının ABŞ-la eyni maraqları var, İrəvanda isə bu baxımdan tıxac var, İran istiqaməti Ermənistan, eləcə də Qərblə münasibətlər üçün vacibdir.
 
Bəs Qərb effektiv olmaq üçün nə etməlidir?
 
ABŞ/AB-nin bəyanatları və hərəkətləri zaman təzyiqinə səbəb oldu. Eyni ruhda davam etsək, o zaman Azərbaycanla bağlı problemlər, regionda mövqelərimizin itirilməsi qaçılmazdır. Siz hərəkətlərinizi inkişaf etdirməlisiniz.
 
İndi isə birtərəfli mövqeyin iflası Qərbi öz yanaşmalarına yenidən baxmağa məcbur etməlidir. Əks halda, artıq uğursuzluğa düçar olmuş siyasətin davam etdirilməsi daha böyük itkilərə səbəb olacaq.
 
İndiki vəziyyətdə Qərb üçün prioritet Paşinyan rejimini dəstəkləmək və nəticədə Ermənistanın təhlükəsizliyini dəstəkləməkdir.
 
Məntiqlə belə çıxır ki, Ermənistanda Paşinyan yoxdursa, amma məsələn, rusiyayönlü qüvvələr varsa, o zaman Qərbin dəstəyi o qədər də aktiv olmayacaq!
 
Və əgər Ermənistana bu dəstək Azərbaycana təzyiq yolu ilə həyata keçirilərsə, o zaman Bakı indiki şəraitdə Ermənistanda Paşinyan rejimini məhv etməkdə maraqlı olacaq. Bu isə rusiyapərəstlik deyil, Bakı ilə Moskvanın maraqlarının taktiki üst-üstə düşməsidir!!! Bununla Bakı Qərbin regiondakı maraqlarını öz üzərinə bağlaya bilər!
 
Əgər Qərb öz yanaşmasına tənqidi yanaşsa və operativ şəkildə dəyişsə, Bakını Ermənistanda Paşinyan rejiminin saxlanmasında maraqlı edə bilər.
 
Qrenadada keçiriləcək görüş ABŞ/Aİ-nin hansı yolu tutacağını göstərəcək. Bakı daha konstruktiv olmaq şansı verir... xəbərdar etdiyimiz məqama yaxınlaşırıq - Azərbaycanın Qarabağ üzərində suverenliyi bərqərar oldu! Və biz buna sülh müqaviləsi olmadan gəldik!
 
Paşinyan rejiminə dəstək Bakı ilə razılaşma yolu ilə olur və Qərb bunu başa düşməlidir, əks halda siyasətinin daha böyük uğursuzluğu və iflası ilə üzləşəcək!