Aşqabad İsraillə əlaqədar İranın narazılığına məhəl qoymur

İranla həmsərhəd iki müsəlman ölkəsi olan İsraillə Türkmənistan və Azərbaycan arasında münasibətlərin açıq-aşkar istiləşməsi Tehranı narahat edir və o, bunu İsrailin onun ətrafında “düşmən halqası” yaratmaq cəhdi kimi qiymətləndirir.

İran xarici işlər naziri Eli Kohenin paytaxt Aşqabada, İranla sərhəddən cəmi 20 km aralıda gözlənilən səfərinin qarşısını almaq üçün Türkmənistana təzyiq göstərir.

Bundan əvvəl Kohen şiə müsəlman ölkəsi olan Azərbaycana səfər etməyi planlaşdırır. Tehranın İsrailin Aşqabadda səfirlik açmasının qarşısını almaq üçün təzyiqlərinə baxmayaraq, Koenin Türkmənistana planlaşdırılan səfəri, demək olar ki, 30 il ərzində İsrail nazirinin bu ölkəyə ilk səfəridir.

Əvvəlki səfər 1995-ci ildə o vaxtkı səhiyyə naziri Efraim Snenin ölkəyə səfəri olub.

Bir il əvvəl xarici işlər naziri Şimon Peres oraya səfər etmişdi. Türkmənistan dünyanın ən qapalı ölkələrindən biri hesab olunur - çoxlarının fikrincə, hətta Şimali Koreyadan sonra ikincidir.

Ynet məlumat yayıb ki, Kohenin ölkəyə gəlişindən əvvəl İran Prezidenti İbrahim Rəisi ilə Türkmənistan Prezidenti Sərdar Berdiməhəmmədov arasında fövqəladə telefon danışığı olub və Rəisinin “sionist rejimin cinayətləri” barədə məlumat verib. Rəisi həmkarına İslam ölkələrinin bir araya gəlməsinin vacibliyini vurğulayaraq, özünün “Sionist rejimin son vaxtlar Məscidül-Əqsada, Fələstin və Livan sakinlərinə qarşı törətdiyi cinayətlər” adlandırdığına işarə edib. Rəisi ölkələr arasında ikitərəfli münasibətlərin daha da genişləndirilməsinin vacibliyini də vurğulayıb.

Berdiməhəmmədov Rəisi ilə söhbətində deyib ki, “Türkmənistan hər iki xalqın mənafeyi naminə İran İslam Respublikası ilə bütün sahələrdə əlaqələri inkişaf etdirmək əzmindədir”. Bununla belə, Türkmənistan Kohenin ölkəyə səfərinə icazə vermək niyyətindədir, bu səfər zamanı o, rəhbərliklə görüşəcək və Aşqabadda İsrail səfirliyinin daimi strukturunu - son 10 ildə müvəqqəti strukturlardan fəaliyyət göstərən nümayəndəliyini açacaq.

Qeyd eydiyimiz kimi, Türkmənistandan əvvəl Kohen iş adamlarından ibarət nümayəndə heyətinin başında müsəlman-şiə ölkəsi olan Azərbaycana səfər edəcək. Onun ora səfəri strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlmiş ölkələr arasında münasibətlərin istiləşməsində son addımdır. Elə ötən ay Azərbaycanın xarici işlər naziri Cayhun Bayramov İsrailə səfər edib və Azərbaycanın İsraildəki səfirliyinin açılışını edib. Təxminən 30 il ərzində Azərbaycanın İsraildə rəsmi diplomatik nümayəndəliyi olmayıb.

Ynet-in məlumatına görə, gələn ay ölkə prezidenti İsxak Hersoqun Azərbaycan Prezidentinin qonağı kimi Bakıya səfəri gözlənilir.