Tramp: Heç bir razılaşma yoxdur

09:09

Rusiya Prezidenti ilə ABŞ Prezidentinin birgə mətbuat konfransı:

V.Putin: Hörmətli cənab Prezident! Xanımlar və cənablar!

Danışıqlarımız konstruktiv və qarşılıqlı hörmət şəraitində keçdi, çox hərtərəfli və faydalı oldu.

Amerikalı həmkarıma Alyaskaya gəlmək təklifinə görə bir daha təşəkkür etmək istəyirəm. Burada görüşmək tamamilə məntiqlidir, çünki ölkələrimiz okeanlarla ayrılsa da, əslində yaxın qonşudur. Və görüşəndə təyyarələrdən düşdük və dedim: "Axşamınız xeyir, əziz qonşu. Sizi sağ-salamat görmək çox xoşdur". Və bu, mənim fikrimcə, çox mehriban səslənir. Bizi yalnız Berinq boğazı ayırır və o zaman da iki ada var, Rusiya və Amerika adaları arasında cəmi dörd kilometr var. Biz yaxın qonşuyuq, bu bir faktdır.

Rusiya və ABŞ-ın ümumi tarixinin əhəmiyyətli bir hissəsinin Alyaska ilə, bir çox müsbət hadisələrlə bağlı olması da vacibdir. Beləliklə, burada bu günə qədər Rusiya Amerikası dövrünün nəhəng mədəni irsi qorunub saxlanılır: pravoslav kilsələri, çoxlu, 700-dən çox rus mənşəli coğrafi adlar.

İkinci Dünya müharibəsi illərində Lend-Lizin müqaviləsi əsasında döyüş təyyarələri və digər texnikanın tədarükü üçün əfsanəvi hava yolu məhz Alyaskada başladı. Bu, nəhəng buzlaqlar üzərində təhlükəli, çətin marşrut idi, lakin iki ölkənin pilotları və mütəxəssisləri qələbəni yaxınlaşdırmaq üçün hər şeyi etdilər, riskə getdilər, ümumi qələbə üçün canlarını verdilər.

Mən yenicə Rusiyanın Maqadan şəhərində olmuşam, orada rus və amerikalı pilotların abidəsi var, abidənin üzərindəki bayraq rus və amerikalıdır. Bilirəm ki, burada da belə bir abidə var, buradan cəmi bir neçə kilometr aralıda yerləşən hərbi qəbiristanlıqda o qəhrəmanlıq missiyası zamanı həlak olmuş sovet pilotları dəfn olunub. Onların xatirəsinə diqqətli münasibətə görə Amerika hakimiyyət orqanlarına və vətəndaşlarına minnətdarıq. Bu, layiqli və nəcib görünür.

Ölkələrimizin birlikdə hərbi yoldaşlıq və müttəfiqlik ruhunda ümumi düşmənlərə qalib gəlməsi, bir-birinə yardım və dəstək verməsi digər tarixi nümunələri həmişə xatırlayacağıq. Əminəm ki, bu irs bizə yeni mərhələdə, hətta ən çətin şəraitdə də qarşılıqlı faydalı bərabərhüquqlu münasibətləri bərpa etməyə və qurmağa kömək edəcəkdir.

Məlum olduğu kimi, dörd ildən artıqdır ki, Rusiya-Amerika sammitləri keçirilmir. Bu uzun müddətdir. Ötən dövr ikitərəfli münasibətlər üçün çox çətin olub və açığını deyim ki, onlar soyuq müharibədən bəri ən aşağı nöqtəyə düşüblər. Bu isə nə bizim ölkələrimizə, nə də bütövlükdə dünyaya sərf etmir.

Açığı, gec-tez vəziyyəti düzəltmək, qarşıdurmadan dialoqa keçmək lazım idi və bu baxımdan, həqiqətən də, iki dövlət başçılarının şəxsi görüşü gecikmişdi - təbii ki, ciddi və əziyyətli hazırlıq şəraitində və ümumilikdə belə işlər görülüb.

Prezident Trampla çox yaxşı birbaşa əlaqələr qurmuşuq. Dəfələrlə və açıq şəkildə telefonla danışmışıq. Bildiyiniz kimi, ABŞ Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi cənab Uitkoff bir neçə dəfə Rusiyada bizə səfər edib. Köməkçilərimiz, xarici siyasət idarələrinin rəhbərləri müntəzəm əlaqədə olublar.

Bildiyiniz və başa düşdüyünüz kimi, əsas məsələlərdən biri Ukrayna ətrafında vəziyyətdir. Biz ABŞ Administrasiyasının və şəxsən prezident Trampın Ukrayna münaqişəsinin həllini asanlaşdırmaq istəyini, onun mahiyyətinə varmaq və onun mənşəyini anlamaq istəyini görürük.

Mən dəfələrlə demişəm ki, Rusiya üçün Ukrayna hadisələri bizim milli təhlükəsizliyimizə fundamental təhdidlərlə bağlıdır. Üstəlik, biz Ukrayna xalqını, dəfələrlə dediyim kimi, bugünkü şəraitdə nə qədər qəribə səslənsə də, qardaş hesab etmişik və hesab edirik. Bizim kökümüz eynidir və bizim üçün baş verən hər şey faciə və böyük ağrıdır. Ona görə də ölkəmiz buna son qoymaqda ürəkdən maraqlıdır.

Ancaq eyni zamanda, biz əminik ki, Ukrayna nizamlanmasının davamlı və uzunmüddətli olması üçün dəfələrlə müzakirə olunan böhranın bütün əsas səbəbləri aradan qaldırılmalı, Rusiyanın bütün haqlı narahatlıqları nəzərə alınmalı, Avropada və bütövlükdə dünyada təhlükəsizlik sahəsində ədalətli tarazlıq bərpa edilməlidir.

Prezident Trampla razıyam, o, bu gün bu barədə danışdı ki, təbii ki, Ukraynanın da təhlükəsizliyi təmin edilməlidir. Təbii ki, biz bunun üzərində işləməyə hazırıq.

Ümid etmək istərdim ki, əldə etdiyimiz anlaşma bizə həmin məqsədə yaxınlaşmağa və Ukraynada sülhə yol açmağa imkan verəcək.

Biz gözləyirik ki, Kiyev və Avropa paytaxtları bütün bunları konstruktiv şəkildə dərk edəcək və heç bir maneə yaratmayacaq, təxribatlar və ya pərdəarxası intriqalarla yaranan irəliləyişi pozmağa cəhd etməyəcəklər.

Yeri gəlmişkən, ABŞ-ın yeni Administrasiyasının gəlişi ilə ikitərəfli ticarət artmağa başlayıb. Bütün bunlar hələ də simvolikdir, amma yenə də üstəgəl 20 faiz. Deyirəm ki, bizim birgə işimiz üçün çox maraqlı sahələr var.

Aydındır ki, Rusiya-Amerika biznes və investisiya tərəfdaşlığının böyük potensialı var. Rusiya və ABŞ-ın ticarət, enerji, rəqəmsal sfera, yüksək texnologiyalar və kosmik tədqiqatlar sahəsində bir-birinə təklif edə biləcəyi çox şey var.

Arktikada qarşılıqlı fəaliyyət, regionlararası təmasların bərpası, o cümlədən bizim Uzaq Şərq və Amerikanın Qərb Sahilləri arasında da aktual görünür.

Ümumiyyətlə, ölkələrimizin səhifəni çevirməsi, əməkdaşlığa qayıtması vacib və zəruridir.

Simvolikdir ki, yaxınlıqda, Rusiya ilə ABŞ-ın sərhədində, artıq dediyim kimi, dünəndən sabaha sözün həqiqi mənasında addım ata biləcəyiniz Beynəlxalq Tarix Xətti adlanan xətt var. Və ümid edirəm ki, biz siyasi sahədə uğur qazanacağıq.

Cənab Trampa birgə işimizə, söhbətin mehriban və güvənli tonu üçün təşəkkür etmək istərdim. Əsas odur ki, hər iki tərəf nəticə əldə etmək əzmində idi. Biz görürük ki, ABŞ prezidenti nəyə nail olmaq istədiyini aydın təsəvvür edir, öz ölkəsinin çiçəklənməsinə səmimiyyətlə yanaşır və eyni zamanda Rusiyanın milli maraqlarını anlayışla qarşılayır.

Ümid edirəm ki, bugünkü razılaşmalar təkcə Ukrayna probleminin həlli üçün istinad nöqtəsi olmayacaq, həm də Rusiya ilə ABŞ arasında işgüzar praqmatik münasibətlərin bərpasının başlanğıcı olacaq.

Sonda aşağıdakıları əlavə etmək istərdim. Xatırlayıram ki, 2022-ci ildə əvvəlki Administrasiya ilə son təmaslarım zamanı keçmiş amerikalı həmkarımı inandırmağa çalışdım ki, hərbi əməliyyatlar şəklində ciddi nəticələrə gətirib çıxara biləcək vəziyyətə gətirməyə ehtiyac yoxdur və birbaşa o zaman dedim ki, bu, böyük səhvdir.

Bu gün biz prezident Trampın dediyini eşidirik: “Mən prezident olsaydım, müharibə olmazdı”. Düşünürəm ki, bu, həqiqətən də baş verəcək. Mən bunu ona görə təsdiq edirəm ki, biz ümumilikdə prezident Trampla çox yaxşı, işgüzar və etibarlı əlaqə qurmuşuq. İnanmaq üçün bütün əsaslarım var ki, bu yolla gedərək, biz Ukraynadakı münaqişəyə son qoya biləcəyik və nə qədər tez olsa, bir o qədər yaxşıdır.

Diqqətiniz üçün təşəkkür edirik.

D. Tramp: Çox sağ olun, cənab Prezident. Bu, həqiqətən də dərin nitqdir.

Demək istərdim ki, çox məhsuldar görüşümüz oldu, bir çox məsələləri müzakirə etdik. İnanıram ki, onlardan bəziləri həqiqətən əhəmiyyətli idi.

Tam bir anlayış tapa bilmədik. Təəssüf ki, hələ ki, razılaşma yoxdur. Mən NATO nümayəndələrinə zəng edəcəyəm, zəng edib lazımi liderlərlə danışacağam, prezident Zelenski ilə bugünkü görüş barədə ona məlumat verəcəyəm.

Mən xarici işlər naziri [Marko] Rubio, [ABŞ Prezidentinin] xüsusi nümayəndə Stiven Uitkoff və onların mövqeyi ilə razıyam. İşinizə və köməyinizə görə sizə təşəkkür edirəm, əla iş görürsünüz.

Burada bizim böyük iş adamlarımız və başqaları da var. Bizimlə əməkdaşlıq etmək istəyirsinizsə, biz bunu səbirsizliklə gözləyirik, birlikdə işləməyi səbirsizliklə gözləyirik. Biz bu münaqişəni mümkün qədər tez bitirmək istərdik.

Bu gün biz mühüm irəliləyiş əldə etdik. Prezident Putinlə çox yaxşı münasibətim var. Vladimir Vladimiroviçlə çox çətin görüşlərimiz, yaxşı görüşlərimiz olub. Biz bilirik ki, Amerika seçkilərinə “Rusiyanın müdaxiləsi” ilə bağlı saxta vəziyyət... O [Vladimir Putin], karyerasını nəzərə alsaq, bunu çox yaxşı başa düşür və bilir ki, bütün bunlar həqiqətə uyğun deyil. “Rusiya, Rusiya, Rusiya”. O, başa düşür ki, edilən hər şey cinayət cəhdidir.

Əlbəttə, bizim birgə işləmək üçün yaxşı imkanımız olacaq. Demək istərdim ki, mənim bir neçə telefon danışığım olacaq, müzakirə olunanlarla bağlı Avropa liderlərini məlumatlandıracağam.

Bizim məhsuldar danışıqlarımız olub. Birinci və ən əsası, məncə, sülh yolu ilə nizamlanmaya nail olmaq üçün yaxşı, çox yaxşı şansımız var. Biz hələ buna nail olmamışıq, lakin mən prezident Putinə və onun komandasına təşəkkür edirəm ki, siz burada oturaraq bunun baş verməsi üçün lazım olan hər şeyi etmisiniz.

Sizin üzlərinizi qəzetlərdə görürəm. Siz əslində öz rəisiniz qədər məşhursunuz, xüsusən də buradakı bu centlmen [S. Lavrov].

Bu illər ərzində çoxlu məhsuldar görüşlərimiz olub. Və bu gün səmərəli görüş keçirdik.

Hər həftə minlərlə insan ölür və prezident Putin də mənim kimi bu münaqişəyə son qoymaq istərdi. Cənab Prezident, sizə təşəkkür edirəm və biz sizinlə çox tezliklə danışacağıq. Sizi tezliklə görməyə ümid edirəm.

Təşəkkür edirəm.

Vladimir Putin (ingilis dilində): Növbəti dəfə Moskvada.

D. Tramp: Çox maraqlı təklifdir. Yəqin ki, məni tənqid edəcəklər, amma düşünürəm ki, bu, mümkündür.

Sizə təşəkkür edirəm, cənab Prezident. hamınıza təşəkkür edirəm.

V.Putin (ingilis dilində): Çox sağ olun.

***

03:20

Putinlə görüşümüz məhsuldar keçdi.

Bu sözləri ABŞ Prezidenti Donald Tramp rusiyalı həmkarı ilə keçirdiyi birgə mətbuat konfransında deyib.

O bildirib ki, razılaşdırılmış bəzi məqamlar var. “Bir neçə böyük məsələdə razılamamışıq, amma bir qədər irəliləmişik. Beləliklə, razılaşma olana qədər heç bir razılaşma yoxdur. Bir azdan NATO-dakı həmkarlarımla danışacağam. Uyğun hesab etdiyim müxtəlif insanlara zəng edəcəyəm. Əlbəttə ki, Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskiyə zəng edib, bugünkü görüş barədə ona məlumat verəcəm”, - deyə Tramp qeyd edib.