BMT-də Ukraynaya dair qətnamələrlə bağlı utanc hissi

Dünya siyasətində dəyişən konfiqurasiyalar BMT-də aparılan müzakirələr çərçivəsində aydın şəkildə nümayiş etdirildi.

Birdən, bir anda hamının yadına BMT düşdü və döyüşlər bir günlük BMT strukturlarına keçdi.

Birləşmiş Ştatlar BMT Təhlükəsizlik Şurasına qətnamə layihəsi təqdim etdikdən sonra Ukrayna və onun müttəfiqləri Baş Assambleyanın qətnaməsi ilə razılaşdılar və uğur qazandılar...

BMT Təhlükəsizlik Şurasında diplomatik döyüş başlayıb. Bu, o kontekstdə maraqlıdır ki, siyasi diskursda kimin hansı tərəfdə olduğunu anlamaq çətindir, halbuki Təhlükəsizlik Şurasında və BMT Baş Assambleyasında (BA) ölkələr öz mövqelərini bildirirlər: lehinə, əleyhinə, bitərəf və səsvermədə iştirak etməmək (yalnız BMT BA-da).

Beləliklə, indi BMT Təhlükəsizlik Şurasında iştirak edənlər: veto hüququna malik daimi üzvlər - ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa, Rusiya, Çindir.

Qeyri-daimi üzvlər Əlcəzair, Qayana, Serra Leone, Cənubi Koreya, Pakistan, Panama və Somali, Yunanıstan, Sloveniya, Danimarkadır.

İclasın lap əvvəlində Fransa Avropa beşliyi adından qətnamənin mətni tələsik işləndiyi üçün səsvermənin təxirə salınmasının lehinə danışdı... Avropa beşliyini (Böyük Britaniya, Fransa, Yunanıstan, Sloveniya, Danimarka) Çin (!) dəstəklədi. ABŞ təxirə salınmasına (!) qarşı çıxdı, Rusiya isə bitərəf qaldı... Ancaq kifayət qədər 9 səs toplamaq mümkün olmadı və prosedur başladı...

Avropa beşliyi “Rusiya-Ukrayna münaqişəsi” ifadəsinin “Rusiyanın Ukraynaya tammiqyaslı müdaxiləsi” və “ərazi bütövlüyü və suverenliyinə dəstək” ifadəsinə dəyişdirilməsi təklifi ilə çıxış edib. Rusiya da düzəlişlər təklif edib.

BMT Təhlükəsizlik Şurasının veto hüququna malik daimi üzvləri bir-bir onun əleyhinə səs verdikləri üçün bir düzəliş də keçmədi. Eyni zamanda, ABŞ Rusiya və avropalıların düzəlişlərini nə dəstəkləyib, nə də əleyhinə olmaqla bitərəf qalıb. Çin bütün düzəlişlərdə bitərəf qalıb və yalnız Ukraynanın ərazi bütövlüyü ilə bağlı düzəlişi dəstəkləyib.

Düzəlişlər nəticəsiz qaldıqdan sonra ABŞ-ın təklif etdiyi qətnamə səsverməyə çıxarılıb. Və burada avropalılar özlərini azlıqda gördülər. 10 ölkə lehinə səs verib - ABŞ, Çin, Rusiya, Əlcəzair, Qayana, Syerra-Leone, Cənubi Koreya, Pakistan, Panama və Somali, 5 ölkə bitərəf qalıb - Böyük Britaniya, Fransa, Yunanıstan, Sloveniya, Danimarka.

Nə gördük?

Bu, üç illik müharibədə Ukraynadakı savaş ilə bağlı Rusiyanın işğalı faktından bəhs edilməyən ilk qətnamədir.

Çin təxirə salınmanı dəstəklədi, lakin sonradan ABŞ-ın təklif etdiyi qətnaməyə səs verdi!

ABŞ, Rusiya və Çin vahid mövqedən çıxış etdilər.

Bəs Avropa beşliyi necə oldu?! Avropa beşliyi isə görüşün təxirə salınmasının lehinə çıxdı, düzəlişlər etdi və mətnin reallığı əks etdirmədiyini bildirdi, hətta qətnamə qəbul edildikdən sonra tənqid olundu... Lakin səsvermədə BİTƏRƏF QALDI!!! Avropalılar əleyhinə səs vermədilər, Fransa və Böyük Britaniya BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvü kimi veto hüququndan istifadə etmədilər!!! Avropanın strateji muxtariyyətdən heç bir əsər-əlamət qalmadı!

Nizamlanmanın beynəlxalq hüquqı təməli qoyuldu...