"Brüssel prosesi" irəliləyir. Rusiya sözdə əleyhinə deyil

Mayın 22-də Brüsseldə əldə olunmuş razılaşmaların həyata keçirilməsində Azərbaycan və Ermənistan ilk ciddi nəticələr əldə ediblər.

Elə ertəsi gün tərəflər sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası, habelə onların təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məsələlərini həll etmək üçün işçi qruplar (komissiyalar) yaratdılar. Mayın 24-də iki ölkənin dövlət sərhədində komissiya rəhbərləri - baş nazirin müavinləri Şahin Mustafayev və Mher Qriqoryanın ilk iclası keçirilib. Tərəflər sərhəd danışıqlarına başlamaq qərarına gəliblər və razılaşıblar ki, komissiyaların iclasları təkcə dövlət sərhədində deyil, digər yerlərdə də keçirilsin. O cümlədən, növbəti görüşün Moskvada, növbəti görüşün isə Brüsseldə keçirilməsi qərara alınıb.

Bu, Azərbaycan və Ermənistan arasında yekun sülhə nail olmaq üçün Qərbin təşəbbüsü ilə həyata keçirilən prosesdə ilk böyük nailiyyətdir. Eyni zamanda, tərəflər Rusiyanın vasitəçilik rolunu da tanıyır və Moskva ilə əməkdaşlıqdan imtina etmək niyyətində deyillər.

Avropa Şurasının prezidenti Çarlz Mişel Ermənistan və Azərbaycan baş nazirlərinin müavinləri Mher Qriqoryan və Şahin Mustafayev arasında keçirilən ilk görüşü alqışlayaraq, bunu “məqsədəuyğun irəliləyiş” adlandırıb.

Öz növbəsində ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken bir gün əvvəl Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyana zəng edərək, söhbət zamanı Ermənistanla Türkiyə arasında münasibətlərin normallaşmasının vacibliyini vurğulayıb, ABŞ-ın sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyasına yardım etməyə hazır olduğunu qeyd edib. Azərbaycan, həmçinin Brüsseldəki danışıqları tam dəstəklədi.

Beləliklə, Entoni Blinkenin telefon zəngini Brüssel prosesində ABŞ-ın da iştirak etdiyini təsdiqləyir.

Bu baxımdan bəzi müşahidəçilərin Azərbaycanla Ermənistan arasında sülhün əldə olunmasında Rusiyanın rolunun müəyyən qədər zəiflədiyi və ya tamamilə arxa plana keçməsi ilə bağlı gəldiyi qənaətlər vaxtından əvvəl hesab edilməlidir.

Mayın 23-də Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Azərbaycan və Ermənistandan olan həmkarlarına zəng edib. Və Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi bəyanatında Rusiyanın Brüsseldəki danışıqlara dəstək verməsi barədə heç nə deyilməsə də, Ermənistan və Azərbaycan XİN rəhbərlərinin sərhəd komissiyalarının ikinci iclasının Moskvada keçirilməsi ilə bağlı razılığı birbaşa Rusiyanın hələ də Cənubi Qafqazda sülh yolu ilə nizamlanması prosesinin iştirakçısı olduğunu təsdiqləyir.

Yeri gəlmişkən, Rusiya Federasiyası xarici işlər nazirinin müavini Andrey Rudenko mayın 25-də TASS-ın sorğusuna cavab olaraq artıq təsdiqləyib ki, Azərbaycan və Ermənistan arasında sərhədlərin delimitasiyası üzrə komissiyaların ikinci iclası Moskvada keçiriləcək. gələn həftə. Rusiyanın rolundan danışarkən, ilk növbədə, Nikol Paşinyanı hakimiyyətdən uzaqlaşdırmaq üçün yola çıxan rusiyayönümlü revanşist qüvvələrin davam edən “müqavimət hərəkatı”nı xatırlatmaq lazımdır. İrəvandakı hadisələrin göstərdiyi kimi, rusiyayönlü qüvvələr hakimiyyətə təzyiqləri artırır. Xarici İşlər Nazirliyinin və Təhlükəsizlik Şurasının binalarını, həmçinin prezident iqamətgahını bağlayırlar.

İrəvanda da nümayişçilərlə hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları arasında toqquşmalar başlayıb. Bütün tələblər “Qarabağın Azərbaycanın bir hissəsi kimi tanınmaması” ilə bağlıdır. Məqsəd mümkün qədər çox insanın diqqətini vəziyyətə cəlb etməkdir ki, hələ də “Ermənistanı və Qarabağı müdafiə etmək” üçün küçələrə çıxmayanlar nəhayət, bunu etsinlər.

“Biz kritik həddə çatmışıq və yorulmayacağıq, mübarizəmizdən geri çəkilməyəcəyik, qərarlıyıq. Əgər kimsə Müqavimət Hərəkatının şişirtdiyini düşünürdüsə, o zaman son Brüssel görüşü və ondan sonra verilən bəyanat hər şeyi hər kəs üçün aydınlaşdırdı. Bu gün etiraza dünənkindən də çox adam çıxdı”, - “Ermənistan” blokundan deputat Aram Vardevanyan bildirib.

Lakin obyektiv müşahidəçilərin rəyi bunun əksini göstərir. İrəvan küçələrinə çıxanların sayında nəzərəçarpacaq artım müşahidə olunmur. Bu, “müqavimət hərəkatının” indiki templə nə qədər davam edəcəyi ilə bağlı suallar yaradır.

Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ərazilərdə (keçmiş səhra komandiri general Samvel Babayanın partiyası istisna olmaqla) separatçı qurum adlandırılan “parlament”də təmsil olunan “tərəflər” ötən gün Xankəndində birgə bəyanatla çıxış ediblər. Onlar Çarlz Mişelin “Dağlıq Qarabağ” ifadəsini işlətməməsindən narahat olduqlarını bildiriblər. “Qarabağın etnik erməni əhalisi”nə istinad da onları qane etməyib. “Deputatlar” “öz müqəddəratını təyinetmə prinsipindən əl çəkməyəcəklərini” bəyan ediblər. Separatçıların lideri Arayik Arutyunyan Brüsseldəki əvvəlki danışıqlardan sonra olduğu kimi, ölümcül sükutunu saxlayıb.