Fransa Brüssel formatını sabotaj edə biləcəkmi?

Brüsseldəki görüşü onun üç iştirakçısı elan etdi və dəstəklədi, lakin görüşün vaxtından əvvəl baş tutacağını söyləmək üçün dəqiq tarix hələ açıqlanmayıb...

Hazırkı Brüssel görüşü Qranada görüşünün uğursuzluğundan sonra keçirilir. Fransa öz gündəliyi ilə Azərbaycan Prezidentini danışıqlar masası arxasına əyləşdirə bilmədi. Bu məqsədlə Makron Almaniya kanslerinin iştirakından istifadə etmək istəyib, lakin bu da nəticə verməyib. Kansler Qranada görüşündən əvvəl Azərbaycan Prezidenti ilə ayrıca danışıb.

Aİ-də Fransa ilə Almaniya arasında sözsüz “əmək bölgüsü” mövcuddur: Almaniya Mərkəzi Asiyada, Fransa Cənubi Qafqazda liderdir. Bu “əmək bölgüsü”ndə Berlin və Paris bir-birini tamamlayır və dəstəkləyirlər. Buna görə də kansler Fransanın təşəbbüslərində iştirak edir və Azərbaycan Prezidentinin Qranadaya uçmaqdan imtina etməsi Almaniyaya bir siqnaldır ki, Fransanın regiondakı mövqeyi zəifdir və Paris rəhbərliyinin Aİ daxilində getməsi Almaniyanın Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiya daxil olmaqla hər iki ölkədəki maraqları üçün fəsadlarla doludur. 

Fransa, Parisin Berlin və Brüsseli Ermənistana birtərəfli zəmanətə gətirdiyi Qranada sənədini keçə bildi.

Son bir həftə ərzində Fransa Brüssel görüşünə aid olan addımlar atıb. Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbərinin BMT Təhlükəsizlik Şurası səviyyəsində elan etdiyi təşəbbüs, Ermənistanla hərbi-texniki əməkdaşlıq, Avropa Parlamentinin, AŞPA və Aİ ölkələrinin qətnamələri.

Niyə belə tələsik?!

Təşəbbüslərinin uğursuzluğu fonunda Berlin qarşısında simasını itirməmək üçün Paris çarəsiz hərəkətləri ilə Şarl Mişel üçün bir çərçivə, birtərəfli Qranada Bəyanatı üçün çərçivə yaratmağa çalışır.

Fransa üçün Parisin iştirakı olmadan üçtərəfli görüşün keçirilməsinin özü vaxt itkisidir, ona görə də görüş ya Parisin müəyyən etdiyi çərçivədə olmalıdır, ya da heç baş tutmamalıdır.

Şarl Mişeldən çox şey asılıdır... onun görüşə necə hazırlaşacağı və gündəliyi necə tərtib edəcəyi...

Bakı ilə Parisin münasibətlərindəki ziddiyyətlər xətti artıq aradan qaldırılıb: Fransanın müstəmləkə siyasəti ilə bağlı Bakıda keçirilən tədbir Azərbaycanın uzunmüddətli qarşıdurmaya sərmayəsidir.

Ehtimal etmək olar ki, Fransa daha da irəli gedə, regional qarşıdurmanın fitilini yandıra bilər.

Doğrudan da, sülh müqaviləsi gündəmi uğurlu olarsa, Fransa Ermənistan və Qarabağla bağlı bütün təşəbbüslərinin havada asılı olduğu, Bakı ilə münasibətlərin gərgin olaraq qaldığı bir vəziyyətə düşəcək...

Ermənistandan gələn bəyanatlardan (Paşinyan demək olar ki, Qarabağda kütləvi itkilərin olmadığı sözlərini inkar edir, Şahramanyan özünüburaxmaqla bağlı imzalanmış fərmandan danışır) belə çıxır ki, İrəvanda geri çəkilməyə çalışırlar... görək nə qədər irəli gedə biləcəklər...

Azərbaycanın qarşısında çox səviyyəli vəzifə durur:

  ⁃ Brüssel formatını konstruktiv istiqamətə qaytarmaq. Qranadadan geri çəkilmək Mişelin mövqeyini gücləndirməlidir, əgər o, davam edəcək və uğur qazanacaqsa...
  ⁃ Brüssel-Paris-Berlin çərçivəsində dağıdıcı mövqeyi ilə Fransanı marginallaşdırmaq...
  ⁃ Brüssel formatı uğursuz olarsa, digər formatları yeniləmək və Ermənistanla bağlı mövqeyi tənzimləmək...

Ermənistan-Azərbaycan yolunda növbəti bölməyə yaxınlaşırıq...