İran XİN-nin iki adaxlısı var

Siyasətin ikiüzlülüyü - Qətər, yoxsa Rusiya? Lavrov, yoxsa Məhəmməd əl-Tani?

Siyasətdə nə varsa ikinüsxəlidir. Birnüsxəli deyil.

İran-Rusiya münasibətləri də ikidosyelidir. Bu ikiqanadlı siyasət Sergey Lavrovun son Tehran səfəri zamanı da özünü gizlətmədi. Görüş günü Tehran həm də beynəlxalq TRASECA (Transport Corridor Europe-Caucasus-Asia — Avropa-Qafqaz-Asiya Nəqliyyat Dəhlizi) nəqliyyat dəhlizinin növbəti - 17-ci Sammitinə ev sahibliyi edirdi. İranın yol və şəhərsalma naziri Fərzanə Sadiq Azərbaycan, Çin, Gürcüstan, Qazaxstan və ən vacibi - Çin bayraqlarının sıx əhatəsində idi. Sevincini gizlətmirdi. TRASECA-da bir illik sədrlik kürsüsü Tehrana keçirdi axı.

Gözlənilməz, yaxud gözlənilən bu xəbər Sergey Lavrovun sifətini, üz ifadələrini bir az da turşutdu Tehranda. Rusiya XİN rəhbəri İranın Rusiya ilə münasibətlərini birmənalı, birnüsxəli edə bilmədi.

Moskva-Astara-Rəşt dəmir yolunu, yəni “Cənub-Şimal” nəqliyyat dəhlizini Tehran eyni gündə TRASECA Çin yolu ilə sığortaladı. Yəni Zəngəzur yolu ilə. Sübut etdi - Ruisya ilə bütün projelərini digərləri ilə sığortalayacaq. İkinüsxəli olacaq Rusiya-İran münasibətləri.

Lavrovu Tehranda ikinci zərbə də gözləyirdi.

Abbas Araqçi bu zərbəni lap axıra, mətbuat konfransına saxlamışdı.

Kameralar, mikrofonlar önündə Araqçı dedi: “Lavrov bizə ABŞ-dan heç bir məktub gətirməyib”. Sonra İran jurnalistlərinə, mətbuatına ayrıca pıçıldadı: “Qətər də bizə ABŞ-dan heç bir məktub ötürməyib”.

Hə...buna deyərlər həmşəri, yaxud dəqiq desək, Cavad Zərif söyüşü.

Əslində Məsud Pezeşkian yox... Cavad Zərifdir İranın əsl güc mərkəzi. Pezeşkianı Zərif idarə edir. Rəsmi vəzifəsi də balaca deyil - vitse prezidentdir. Strateji siyasət marşrutlarına tam nəzarəti o, həyata keçirir.

Zəriflə Lavrovun  göydəki, yerdəki ulduzları çoxdan barışmır.

Cavad Zərif özünün Sergey Lavrova, Vladimir Putinə qarşı fikirlərini, mövqeyini heç vaxt gizlətməyib. 2021-ci ildə, Zərif hələ İran XİN rəhbəri ikən, Lavrova qarşı ilk ictimai çıxışını etmişdi. Gizli səs yazılarında Putinlə Lavrovu İrana qarşı ikiüzlü, ikinüsxəli siyasətdə ittiham etmişdi. Demişdi: “Mərhum Qasim Süleymani yox, Putin İran nizami ordu birliklərini Suriyaya gətirilməsini tələb edirdi. Lavrov ancaq Süleymani ilə dialoqda idi, rəsmi İran XİN-ni əsla tanımırdı. İranın Suriyaya girməyi ciddi yanlış addımdır. Bizi Putin ora çəkib bataqlığa salacaq, Suriyada bizi məğlub edəcək. Sonra yeni şərtlərini səsləndirəcək”. 2021-ci ildə Zərifin Putinin, Lavrovun ünvanına səsləndirdiyi bu ittihamlar indi, 2025-ci ildə tam təsdiqlənir.

Zərifin Rusiya ilə, Lavrov, Putinlə qarşıdurması hələ bitməyib. İndi də daha ciddi şəkildə davam edir.

Cavad Zərif Lavrova öz növbəti zərbəsini, bax bu son Tehran görüşləri zamanı vurdu. Putinin arzuladığı “Cənub-Şimal” nəqliyyat dəhlizini TRASECA marşrutu ilə sığortaladı.

Bu, bir.

İkinci zərbəyə gəlincə... Abbas Araqçi qəfil elan etdi ki, Lavrov İrana ABŞ-dan məktub gətirməyib. Sonra jurnalistlərə  pıçıldadı - “Heç Qətər də ABŞ məktubunu İrana ötürməyib hələ”. Hələ, necə deyərlər, gətirməyib.

Beləliklə, son İran-Rusiya münasibətləri birnüsxəli deyil. İkinüsxəlidir. Çin tərəfindən sığortalanıb.

ABŞ-la əlaqənin Moskva, Putin xəttindən başqa hələ bir Qətər qolu, Qətər yolu da mövcuddur İran XİN-i üçün.

Azərbaycanını maraqları isə həm “Cənub-Şimal”, həm “TRASECA” nəqliyyat dəhlizlərindədir.

Sonuncu həm də Zəngəzur yolu kimi də deşifrələnir.

P.S. Tehrandan sonra Lavrov Qətərə tələsib. Təlaşı anlaşılandır.

İranın, iran Xİİ-nin iki adaxlaısı var.

ABŞ məktubu da ikinüsxəlidir.