Qarabağın demilitarizasiyası - Brüsseldən əvvəl və ya sonra

Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazisindən çıxarılması müharibə başa çatdıqdan sonra ortaya çıxan bir şey deyil, Azərbaycanın ATƏT-in keçmiş Minsk Qrupu dövründə danışıqlar dövründəki şərtdir və 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatda öz əksini tapıb.

Bəyanatın mətnində isə məhz “erməni silahlı qüvvələri” qeyd olunur, yəni Azərbaycan ərazisində silahlı ermənilər olmamalıdır!!!

Laçın yolunun giriş-çıxışında SKM quraşdırıldıqdan sonra Qarabağ ermənilərinin silahsızlaşdırılması sülh müqaviləsinə əsas maneədir. Azərbaycan haqlı olaraq Qarabağdakı silahlı erməniləri Ermənistan silahlı qüvvələrinin tərkib hissəsi hesab etdiyi üçün Ermənistandan demilitarizasiya tələb edir. Ən azı Ermənistan vətəndaşlarının Qarabağ ərazisində xidmət haqqını Ermənistan ödəyir!

RSK-nın mandatsız ömrü

RSK-dan bölgənin demilitarizasiyasını tələb etməyin mənası yoxdur - buna cavab olaraq Rusiya mandat istəyir, amma yoxdur!

Həll yolları

Ermənistan hökuməti Ermənistanın özündə qeydiyyatda olan Ermənistan vətəndaşlarını (könüllülər - podratçılar) ağır silahlarla birlikdə Qarabağdan geri qaytarır. Qarabağ ermənilərinin əlində müəyyən miqdarda silah qalır.

Ermənistan hökuməti geosiyasi dəyişikliklər ərəfəsində öz yalanlarına sadiq qalaraq, sülh müqaviləsi danışıqlarını dayandırmaq üçün Azərbaycanın zərbələrini gözləyir. Bununla belə, geosiyasi dəyişikliklər baş verdi:

  ⁃ Ərdoğan seçkilərdə qalib gəldi;

  ⁃ Ukraynadakı müharibə Priqojinin üsyanına gətirib çıxardı və bu üsyan hələ tamamlanmayıb;
 
⁃ İran Azərbaycanla normallaşmaya doğru gedir - fakt yox, tendensiya var;

  ⁃ regional layihələrin genişlənmə potensialı var, amma orada Ermənistan yoxdur və heç kim Ermənistanın (!) iştirakını tələb etmir...

Göründüyü kimi, heç bir dəyişiklik Ermənistanın mövqeyini və potensial prosesləri gücləndirmir:

  ⁃ 2024-cü ildə ABŞ seçkiləri,

  ⁃ 2024-cü ildə Rusiyada seçkilər,

  ⁃ Ukraynada cəbhədəki vəziyyət,

  ⁃ Şarl Mişelin ikinci müddətinin 2024-cü il noyabrın sonunda başa çatması,

  ⁃ Aİ-nin Mərkəzi Asiyadan malların Azərbaycan və Gürcüstan vasitəsilə (!) yönləndirilməsi ilə bağlı qərar qəbul etməsi.

Yəni möcüzədən başqa bir şey gözləmək qalır...

Deməli, Laçın şəhəri ətrafında vəziyyətin təkrarı var, bir günlük zərbələr silahlı süvvələrin qalıqlarının çıxarılmasına gətirib çıxarır.

Və sonuncu variant odur ki, zərbələr bir neçə gün ərzində silah anbarlarına, ağır artilleriyaya və hərbi infrastruktura edilir. Minə qədər silahlı erməni məhv olur.

Qarabağın demilitarizasiyası Azərbaycan üçün nə deməkdir?

Qarabağda Ermənistan silahlı qüvvələrinin qalıqları Azərbaycan Silahlı Qüvvələri üçün o qədər də böyük problem deyil, lakin bu, Ermənistanla sülh müqaviləsinin bağlanmasına, Qarabağ ermənilərinin Azərbaycana reinteqrasiyası prosesinə və onların təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə böyük maneədir. Qarabağa qayıdan dinc əhali.

Ona görə də Qarabağın demilitarizasiyası Bakının gündəmindəki ən mühüm komponentdir.

Və nə zaman?!

Danışıqlar o həddə çatıb ki, hamı hər şeyi bilir. Gündəlikdəki bütün mövzular müzakirə olunub və aradan qaldırılmalı olan maneələr aydındır. Mövzunun ciddiliyini və qərarların qəbulunun aktuallığını nümayiş etdirmək üçün Brüsseldəki görüşdən əvvəl ilk tətillər mümkündür. O da ola bilər ki, Brüsseldə bu mövzu tam şəkildə qoyulsun, qan tökülmədən işləməyə şans verilsin. Keçən il Ermənistan çağırışçıların geri çəkilməsi üçün 20 gün vaxt istəmişdi... Brüsseldən sonra, əgər qərar qəbul olunmasa, o zaman... və bu hava şəraitindən asılı olacaq...