Rusiyanın Cənubi Qafqazda strateji geri çəkilməsi...

Rusiya gözlənilməz, lakin strateji addım ataraq öz qoşunlarını Azərbaycandan çıxarmağa başladı və Cənubi Qafqazda regional təsirə yanaşmasında kardinal dəyişikliyə işarə etdi. Hadisələrin bu cür inkişafı, sadəcə, ani geosiyasi reallıqlara reaksiya deyil, həm də 2020-ci ildə Ermənistanın nəzarəti altında olan ərazilərin qaytarılması ilə bağlı Azərbaycanın hərbi əməliyyatlarından sonra baş verən hadisələrdə dərin kök salıb. Qoşunların çıxarılmasının bu dinamikası indi hərbi iştirakdan daha çox iqtisadi qarşılıqlı fəaliyyətə üstünlük verən Rusiyanın regionda dəyişən strategiyasını əks etdirir.

Tarixi kontekst və strateji hesablamalar

Xüsusilə 2020-ci ildən sonra Rusiya və Azərbaycan arasında münasibətlər dərin iqtisadi, logistik əlaqələr və təhlükəsizlik sahəsində əlaqələrlə xarakterizə olunur. Azərbaycanın öz ərazilərini uğurla geri qaytarması Moskva tərəfindən sükutla dəstəkləndi ki, bu, Rusiyanın mühüm, lakin təmkinli oyunçu olduğu regional siyasətin mürəkkəb qarşılıqlı təsirini əks etdirdi. Rusiya qoşunlarının geri çəkilməsilə bağlı Moskva və Bakı arasında növbəti saziş, görünür, bu nüanslara əsaslanan siyasətin davamıdır.

Bu strateji geri çəkilmə Rusiyanın regiona daha geniş baxışı ilə əlaqədardır. Qoşunların çıxarılmasının ilkin bəyan edilmiş vaxtdan - 2025-ci ildən əvvəl baş verə biləcəyinə dair Moskvanın zəmanətləri fiziki iştirakdan daha çox siyasi və iqtisadi faydalara əsaslanan hərbi əməliyyatlara çevik yanaşmadan xəbər verir.

İqtisadi maraqlar hərbi iştirakdan vacibdir

Diqqətin Cənubi Qafqazda hərbi fəaliyyətdən iqtisadi fəaliyyətə yönləndirilməsi indiki qlobal və regional təzyiq şəraitində Rusiyanın daha geniş xarici siyasətindən xəbər verir. Bu yaxınlarda baş nazir Mixail Mişustinin Bakıya səfəri iqtisadi əlaqələri daha da möhkəmləndirməklə yanaşı Kremlin dövlət idarəetmə aləti kimi iqtisadi təsirdən istifadə etmək istəyini önə çəkir. Bu keçid strateji xarakter daşıyır və Rusiyanın regionda sabit, iqtisadi cəhətdən qarşılıqlı asılı münasibətlərin möhkəmləndiriməsi üzrə uzunmüddətli maraqlarına uyğundur, birbaşa hərbi iştirak zərurətini azaldır.

Geosiyasi nəticələr

Rusiya qoşunlarının Azərbaycandan çıxarılması ehtimal ki, Cənubi Qafqazın geosiyasi landşaftına geniş təsir göstərəcək. Bu, qonşu dövlətlərə bir siqnaldır ki, Rusiya iqtisadi tərəfdaşlığı hərbi bazalardan üstün tutaraq  regional hökmranlığa öz yanaşmasını yenidən nəzərdən keçirir. Bu, potensial olaraq Ermənistanda silahlı qüvvələrin sayının analoji azalmasına səbəb ola bilər və bəlkə də Gürcüstanın Abxaziya və Cənubi Osetiya ilə ərazi mübahisələri üzrə həssas danışıqlara təsir göstərə bilər.

Bundan əlavə, mürəkkəb geosiyasi problemlərə, o cümlədən sanksiyalara baxmayaraq, Rusiyanın İran və Türkiyə ilə münasibətlərinin yaxşılaşması regional güc strukturlarının daha geniş şəkildə yenidən qurulmasını göstərir. Görünür, Kremlin mövqeyi  yeni geosiyasi tarazlığın yaradılmasına yönəlib ki, burada iqtisadi əlaqələr ənənəvi hərbi ittifaqlardan üstün olacaq.

Xülasə: Regional siyasətdə yeni fəsil

Rusiya qoşunlarının Azərbaycandan çıxarılması adi hərbi gücdən daha çox iqtisadi təsirə üstünlük verən Rusiyanın daha geniş strategiyasını əks etdirən Cənubi Qafqazın geosiyasətində mühüm məqamdır. Belə yanaşma təkcə regiondakı qüvvələr balansını dəyişdirmir, həm də sürətlə dəyişən qlobal kontekstdə böyük güclərin öz təsir dairələrilə necə qarşılıqlı fəaliyyət göstərə biləcəyinə dair presedent yaradır.

Bu dəyişikliyin strateji nəticələri dərindir və potensial olaraq daha stabil və iqtisadi cəhətdən inteqrasiya olunmuş Cənubi Qafqazdan xəbər verir. Lakin bu strategiyanın uğuru bir çox halda regional oyunçular arasında əməkdaşlığın davam etdirilməsindən və iqtisadi sazişlərin hərbi iştirakın verdiyi tarixi zəmanətləri əvəz etmək qabiliyyətindən asılı olacaq. Beləliklə, Rusiya hərbçiləri öz qoşunlarını çıxarsalar da, onların təsiri başqa formada olsa da, davam edir.

Mehman Əliyev

ASTNA mərkəzinin rəhbəri